Przypadki zabezpieczenia terenu przy ciekach wodnych cz.2

Proces uszkodzenia budowli rozpoczął się jeszcze w czasach dawniejszych. Próbowano wówczas ustabilizować zabytek za pomocą wzmocnienia brzegu narzutem z kamieni, a budynek podparciem murowanymi skarpami od strony rzeki. Środki te nie były jednak skuteczne.
Po zbadaniu przyczyn zagrożenia rzeczoznawcy ustalili następujące środki zabezpieczenia budowli.
Skaliste podłoże pod obsuwającą się częścią budowli wzmocniono za pomocą zastrzyków cementowych, po czym wykonano ok. 100 m muru oporowego u podnóża brzegu, a skarpę nad murem obłożono brukiem z trwałego kamienia łamanego na zaprawie cementowej. Bruk ułożono do poziomu stanu wód katastrofalnych. Powierzchnie brzegów leżące powyżej tego poziomu ustabilizowano przez wyrąb drzew bez karczowania.
W budynku ustabilizowano przede wszystkim tę część, która wykazywała tendencję obsuwania się od strony rzeki Ropy. W tym celu zostały odkryte partiami fundamenty, zarówno od strony wnętrza budynku jak i z zewnątrz, które następnie podbetonowano. Jednocześnie zahamowano rotację części budynku za pomocą kotwi stalowych. Po wykonaniu wymienionych robót w trybie awaryjnym umocniono brzeg i podłoże w sposób opisany wyżej. Obecnie budynek nie ulega dalszym deformacjom, a umocniony brzeg nie wykazuje żadnych uszkodzeń, chociaż był niejednokrotnie silnie atakowany przez wezbrane wody rzeki.
Omawiając poruszone tu problemy, należy wspomnieć o zamierzonych pracach przy zabezpieczeniu zabytków w związku z budową zapory wodnej Czorsztyn—Niedzica na Dunajcu. W danym przypadku ograniczymy się do omówienia koncepcji zabezpieczenia wzgórza, na którym posadowiony jest zamek Niedzicki.
Zamek w Niedzicy wzniesiony w początkach XIV w. i rozbudowany pod koniec XVI w. jest położony na wyniosłym skalistym wzgórzu na prawym brzegu Dunajca. Obecnie z epoki gotyckiej pozostały ruiny tzw. zamku górnego z wieżą obronną, położone na najwyższym cyplu skalnym, przy czym od strony północnej i wschodniej cokół skalny posiada bardzo ostre spadki terenu dochodzące miejscami do 66°. Od strony południowo-wschodniej wzgórze wznosi się ponad poziom płaskowzgórza na wysokość 24 m.
Z danych geologicznych wynika, że podłoże, na którym jest posadowiony zamek, jest bardzo zróżnicowane. Fundamenty części zamku górnego posadowione są na skale wapiennej. W innych partiach wzgórza zamkowego skała jest przekryta płaszczem nasypów z utworów piaszczysto-gliniastych, których grubość pod fundamentami waha się od 0,00 do 8,0 m.

Należy podkreślić, że skały te są mocno spękane i posiadają liczne nierówne uskoki, a w niektórych miejscach szczeliny wypełnione utworami sedymentacyjnymi lub warstwami iłów i łupków.

W części wzgórza północno-wschodniej i wschodniej stok tworzy warstwa gruzu o różnej grubości i nasyp luźno związany ze skałą. Dzięki silnie rozkrzewionej i bujnej roślinności warstwy te obecnie znajdują się w stanie stabilnym.

Ten krótki opis morfologii wzgórza jest potrzebny, aby zrozumieć, jak trudny będzie problem umocnienia brzegów w tych warunkach, przy przyszłym podniesieniu zwierciadła wody w wyniku spiętrzenia wody przez zaporę. Zwierciadło wody ma podnieść się ok. 50,0 m ponad obecny poziom. Przewidywany pas wahań pomiędzy najwyższym i najniższym poziomem zwierciadła, zależnie od pory roku i sytuacji hydrogeologicznych, będzie wynosił ok. 25 m. Procesy namakania skał, nawadniania i osuszania, falowania, zamarzania i odmarzania będą niewątpliwie wpływały na zmiany warunków geologiczno-inżynierskich stoków. Można już przewidywać, że nastąpi przyśpieszenie procesów geodynamicznych, pogorszenie własności mechanicznych pewnych skał i gruntów, wystąpią deformacje ukształtowania brzegów wskutek ich zniżania przez fale.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *